ఇది కదా భారతదేశం

అలా భారతదేశపు నలుమూలలకూ చెందిన చిత్రకారులు మరో ధ్యాసలేకుండా తాము చూస్తున్న దేశాన్నీ, సమాజాన్నీ, సౌందర్యాన్నీ చిత్రించడంలోనే తలమునకలుగా ఉండే ఆ దృశ్యాన్ని చూస్తుంటే, మాకు 'ఇది కదా భారతదేశం' అని అనిపించింది. ఎప్పట్లానే ఈ జాతీయ చిత్రకళా ప్రదర్శన కూడా నాకు మరొక discovery of India గా తోచింది.

శిలానిశ్శబ్దం

కాని సమయం చాలా తక్కువ ఉండటంతో ముందు గాలరీలోకే పరుగులాంటి నడక సాగించాను. ముందు సుడిగాలిలాగా రెండు గాలరీలూ ఒక చుట్టు చుట్టేసాను. నా నమ్మకం వమ్ము కాలేదు. ఈ మధ్యకాలంలో మన చిత్రకారుల చిత్రకళాప్రదర్శనలో నేను చూసినవాటిలో దీన్ని అగ్రశ్రేణి ప్రదర్శనగా చెప్పాటానికి నాకేమీ సంకోచం లేదు.

కమ్మరి కొలిమీ, కుమ్మరి చక్రం

నాకు ఆ క్షణాన నా చిన్నప్పుడు మా ఊళ్ళో కుమ్మరులుండే వీథి గుర్తొచ్చింది. రెండుమూడు కుటుంబాలే ఉండేవారుగాని, ఆ ఇళ్ళన్నీ ఒకదానికొకటి గొలుసుకట్టుగా ఉండేవి. ఆ ఇళ్ళకు ఒక పక్కగా ఆవం. అందులోంచి ఎప్పుడూ ఆరని పొగ. కొత్తగా చేసిన కుండలు, కాల్చిన కుండలు, పగిలిన కుండలు, గాలికి రేగే ఊక నుసి- ఆ ప్రాంతమంతా ఒక కార్ఖానా లాగా ఉండేది. నా జీవితంలో నేను చూసిన మొదటి ఇండస్ట్రియల్ ఎస్టేట్ అది.