ప్రజలతో కలిసి పని చేయటంలోని సంతోషం సరే, అలా పని చేయటంలో సంప్రాప్తించే అనుభవాలు ఆమెను ఎంత వివేకవంతురాలు చేశాయో ఈ పుస్తకంలో ప్రతి వ్యాసం సాక్ష్యం ఇస్తోంది. నేను కలగనే భారతదేశాన్ని నిర్మించగల చేతులు ఇటువంటి మనుషులవే అని నాకు మరోసారి నమ్మకం కలిగింది.
4,00,000 ఏళ్ల వెనక్కి
అతడు వాటిని నాలుగు లక్షల ఏళ్ళ కాలానికి సంబంధించినవిగా చెప్తూ ఒక ముఖ్యమైన మాట చెప్పాడు. అదేమంటే పురావస్తు శాస్త్రంలో పురావస్తు అవశేషాల కాల నిర్ధారణ ఎంతో ఖర్చుతో కూడుకున్న పని అని, ఆ కాలనిర్ధారణకు అవసరమయ్యే వ్యయాన్ని ఖర్చు పెట్టడానికి ప్రభుత్వాలు గాని సంస్థలు గాని ముందుకు రాగలినప్పుడే ఆ ప్రాంతం తాలూకు పురాచరిత్ర నలుగురికి మరింతగా తెలిసే అవకాశం ఉంటుందని చెప్పాడు.
ఏమి పాఠం నేర్చుకున్నాం?
ఒక విపత్తు, కుటుంబాలకు గానీ, సమాజాలకు గానీ, సంభవించాక, అది నేర్పే పాఠాలు మన జాతిస్మృతిలో, సమాజస్మృతిలో భాగం కావాలి. అంటే విపత్తు విద్యగా మారాలి. ఆ పాఠాలు ఎంత క్రూరంగానైనా ఉండనివ్వు. కాని ఆ అనుభవాలు పాఠాలుగా మారకపోతే, మళ్ళా అలాంటి పరిస్థితులే సంభవించినప్పుడు, మనుషులు మళ్ళా అంతే క్రూరంగా ప్రవర్తిస్తారు.