ఇవన్నీ చెప్పాలి పిల్లలకి

పదిరోజుల కిందట ఉన్నతవిద్యాశాఖ కళాశాల విద్యార్థుల్లో అత్యుత్తమ ప్రతిభ కనపరిచిన విద్యార్థులకి పురస్కారాలు ఇవ్వడం కోసం ఒక ఎంపిక ఏర్పాటు చేసింది. తాము షార్ట్ లిస్ట్ చేసిన విద్యార్థుల్ని ఇంటర్వ్యూ చేసి ముగ్గుర్ని ఎంచడంకోసం ఒక పానెల్ ఏర్పాటు చేసి అందులో నన్ను కూడా ఒక సభ్యుడిగా ఉండమని పిలిచింది. నాతో పాటు ఒక విశ్వవిద్యాలయపు పూర్వపు వైస్ ఛాన్సలర్ తో పాటు, మరొక ప్రసిద్ధ ఐ టి నిపుణులు కూడా ఉన్నారు. పదిరోజుల కిందట మేము ఆ ఎంపికకి కూచున్నాం.

దాదాపు పన్నెండు మంది విద్యార్థులు. ఇంజనీరింగ్, బయో టెక్నాలజీ, ఫార్మసీ తో పాటు సైన్సు, ఆర్ట్స్ గ్రాడ్యుయేషన్ ఫైనల్ ఇయర్లో ఉన్న విద్యార్థులు. చాలా చురుగ్గా ఉన్నారు. మెరికల్లాగా ఉన్నారు. నిజానికి వాళ్ళల్లోంచి మొదటి మూడు స్థానాలకి అర్హులంటూ ఎవరో ఒక ముగ్గురిని ఎంచడం మాకు కష్టమైన పనే అయ్యింది. కాని చివరికి పానెల్ సభ్యులం ముగ్గురం ఒక్కొక్క అభ్యర్థి గుణగణాల్ని వివరంగా చర్చించుకుంటూ, పదేపదే వడపోసుకుంటూ, మాకు మేము నచ్చచెప్పుకుంటూ, చివరికి మూడు పేర్లు ఎంపికచేసి, మరొక విద్యార్థినిని కూడా ఎంపికచెయ్యకపోతే, మా ఎంపికకి అర్థం ఉండదని అనుకుంటూ, నాలుగవ బహుమతి కూడా ఏర్పాటు చెయ్యమని ఉన్నతవిద్యాశాఖకి సలహా కూడా ఇచ్చాం.

నేను ఇంజనీరింగ్, బయో టెక్నలజీ వంటి రంగాల్లో దాదాపుగా నిరక్షరాస్యుణ్ణి కాబట్టి ఆ పిల్లల అకడమిక్ ఎక్సలెన్స్ ని అర్థం చేసుకోవడం నా శక్తికి మించిన పనే అయ్యింది. కాని వారి ఆలోచన, కొత్త విషయాల్ని కనుక్కోడం పట్ల తృష్ణ, పోటీ ప్రపంచంలో తాము నెగ్గుకురావాలన్న దీక్ష నన్నెంతో ఆకట్టుకున్నాయి, నన్నే కాదు, మొత్తం పానెల్ నే ఆకట్టుకున్నాయి.

అయితే, ఇప్పుడు నేను మీతో పంచుకోవాలనుకుంటున్నది వారి అకడెమిక్ సామర్థ్యాల గురించి కాదు. దాదాపు రోజంతా జరిపిన ఆ ఇంటర్వ్యూల్లో ఆ పిల్లల ప్రతిభకి ఒకవైపు ముగ్ధులమవుతూనే మరొక వైపు మేము చింతాక్రాంతులమవుతూ వచ్చిన మూడు నాలుగు విషయాల గురించి చెప్పకుండా ఉండలేక, ఈ నాలుగు వాక్యాలూ రాస్తున్నాను.

మొదటిది, ఆ పిల్లల్లో ఒక్కరంటే ఒక్కరికి కూడా సాహిత్య పరిజ్ఞానం లేదు. సాహిత్యం అలా ఉంచండి, వాళ్ళల్లో ఒక్కరంటే ఒక్కరు కూడా మహాత్మాగాంధీ సత్యశోధన పుస్తకం కళ్ళతో చూసింది లేదు. అబ్దుల్ కలాం పేరు విన్నారుగాని, ఆయన రాసిన పుస్తకాల్లో ఒక్కటంటే ఒక్కటి కూడా వాళ్ళల్లో ఒక్కరు కూడా చదివింది లేదు. గమనించండి, మేము ఇంటర్వ్యూ చేసిన పిల్లలు ప్రస్తుతం ఉన్నత విద్య అభ్యసిస్తున్న పది పదిహేను లక్షలమంది పిల్లల్లో అత్యంత ప్రతిభావంతులు. అకడమిక్ గా వారి సామర్థ్యాలు దేశంలో వారి వయసు పిల్లలకి ఏ మాత్రం తీసిపోనివి. ఒకమ్మాయి రాసిన వ్యాసాలు సైన్స్ కి సంబంధించిన ప్రతిష్టాత్మక జర్నల్స్ లో ఇప్పటికే ఎనిమిదికి పైగా ప్రచురించబడ్డాయి. మామూలుగా అయితే ఆ వయసుకి రెండు వ్యాసాలు ప్రచురించబడ్డా కూడా అదెంతో గొప్ప విషయమట. కానీ ఆమెతో సహా, ఒక్కరంటే ఒక్కరికి కూడా కవిత్వం తెలీదు, కథలు తెలీదు, క్లాసికల్ లిటరేచర్ తెలీదు.

వాళ్ళతో మాట్లాడుతున్నంతసేపూ, నేను ఆలోచిస్తున్నది ఆ పిల్లల గురించి కాదు. మన రచయితల గురించి, మన కవుల గురించి. మిత్రులారా! ఏమి వాదించుకుంటూ ఉంటాం మనలో మనం! ఎంతలా ఖండించుకుంటూ ఉంటాం ఒకరినొకరం! నేను మాట్లాడేదే సత్యం, నా వల్లనే సమాజం మారిపోబోతున్నదని ఏమి జబ్బలు చరుచుకుంటూ ఉన్నాం! కాని మీకు తెలుసునా? గురజాడ, శ్రీ శ్రీ, చలం, టాగోర్, ప్రేమ్ చంద్, సుబ్రహ్మణ్య భారతిల పేర్లే మన యువతకి తెలియవు. ఇక మనమెక్కడ? మన రచనలెక్కడ? అయ్యో! చాలా పెద్ద అగాధముంది మనకీ, మన యువతకీ మధ్య! మనం ఎప్పుడేనా వారికి సమీపంగా వెళ్ళడానికి ప్రయత్నించామా? ఎప్పుడేనా ఒక కళాశాలకి వెళ్ళి ఒక రచయితగురించో, కవి గురించో మాట్లాడేమా? మన పుస్తకాలు ఎప్పుడేనా వాళ్ళ మధ్య ఆవిష్కరించుకున్నామా? కనీసం మనం రాసిన పుస్తకాలు మన పిల్లల్తోనైనా చదివిస్తున్నామా? మన పుస్తకాలు పోతే మానే, కనీసం ఒక వివేకానందుడు, ఒక గాంధీ, ఒక అంబేద్కర్, ఒక కలాం నైనా మన ఇళ్ళల్లో మన పిల్లలు చదువుతున్నారా?

గమనించవలసిందేమంటే, ఆ పిల్లలకి సాహిత్యం గురించి తెలియదంటే, వాళ్ళ తల్లిదండ్రులకి కూడా తెలియదని అర్థం. వాళ్ళకి పాఠాలు బోధిస్తున్న గురువులకి కూడా తెలియదని అర్థం. ఒకవేళ తెలిసినా వాళ్ళు కావాలనే తమ పిల్లల్ని సాహిత్యం నుంచి ‘కాపాడుకోడానికి’ప్రయత్నిస్తున్నారని అర్థం.
బహుశా భారతదేశంలో మరే భాషా సాహిత్యం కూడా మాట్లాడనంత బిగ్గరగా తెలుగు రచయితలూ, కవులూ ప్రజలగురించీ, ప్రజాసాహిత్యం గురించీ మాట్లాడుతుంటారు. గత యాభై ఏళ్ళుగా ఈ మాటలు విని విని విసుగెత్తిపోయాను. ప్రజలు అంటే ఎవరు? ఈ రోజు కళాశాలల్లో అగ్రగాములుగా ఉన్న ఈ విద్యార్థులకే సాహిత్యం గురించి తెలియకపోతే, మరి మనం చెప్పుకుంటున్న సాహిత్య పాఠకులు ఎవరు?

ఇక రెండవది, సాహిత్యం సరే, సంగీతం, చిత్రకళ, నృత్యం లాంటి కళలకి కూడా ఆ పిల్లలు దూరంగా ఉన్నారు. కాని వాళ్ళు రోజుకి ఒక గంట కేటాయించినా కూడా వాళ్ళ నాలుగేళ్ళ కోర్సు పూర్తయ్యేలోపు ఏదో ఒక కళలో కనీస ప్రావీణ్యాన్ని సంపాదించిపెట్టగల వనరులు వారిపక్కనే ఉన్నాయి. కాని అటువంటి కళాసక్తిని వాళ్ళూ, వాళ్ళ తల్లిదండ్రులూ కూడా డైవర్షన్ గా భావించే స్థితిలో మన సమాజం ఉంది. వాళ్ళల్లో ఒకమ్మాయి తాను నృత్యం నేర్చుకున్నానని చెప్పింది. ఏ నృత్యం అనడిగాం. కూచిపూడి అంది. కూచిపూడి ఎక్కడుందని అడిగాను. ప్రకాశం జిల్లాలో ఉండవచ్చునేమో అంది.

యూరోప్ చరిత్ర చదివినవాళ్లకి శిల్పులూ, చిత్రకారులే రినైజాన్సుని తీసుకువచ్చారని తెలుస్తుంది. పందొమ్మిదో శతాబ్దంలో భారతదేశం మేల్కొంటున్నప్పుడు సంగీతం, నాట్యం, నాటకం, చిత్రకళ ఒక నవ్యభారతదేశాన్ని దర్శించాకనే, రాజకీయ ఉద్యమాలు ఆ భారతదేశాన్ని సాధించడానికి పోరాడేయని అర్థమవుతుంది. లలితకళల్ని పక్కనపెట్టిన అకడమిక్స్ అకడమిక్స్ కానే కావు. ఎందుకంటే, కళలు హృదయానికి తర్ఫీదునిస్తాయి. ఒక సౌకుమార్యాన్ని, సహానుభూతినీ అలవరుస్తాయి. అవిలేకపోతే చదివే చదువంతా కేవలం బుద్ధికి పదునుపెట్టే వ్యాయామంగానే మిగిలిపోతుంది.

ఇక మూడవ అంశం, ఆ పిల్లల్లో నాయకత్వ లక్షణాలున్నాయి. కాని వాళ్ళకి నాయకత్వ శిక్షణ ఎలా ఇవ్వాలో ఆ కళాశాలల యాజమాన్యాలకిగాని, ఆ ఉపాధ్యాయులకి గాని తెలియడంలేదని అర్థమవుతోంది. ఉదాహరణకి, ఒకమ్మాయిని మా పానెల్ మెంబరు, ‘నిన్ను నువ్వు ఏ విధంగా నిర్వచించుకుంటావు?’ అనడిగితే, ఆ యువతి, ‘నా తల్లిదండ్రులు నన్నొక కొడుకుగా గుర్తించాలని కోరుకుంటున్నాను’ అంది. అంటే అంత తెలివైన, చురుకైన బాలిక కూడా, తన తల్లిదండ్రులు తనని ఒక కొడుకుగా గుర్తిస్తే తప్ప, తన జీవితానికి ప్రయోజనం చేకూరినట్టు కాదు అని అనుకుంటున్నదన్న మాట! మరి జెండర్ గురించి మనం గత ఇరవయ్యేళ్ళుగా మాట్లాడుతున్న మాటలు, చర్చలు, మన పత్రికలు, కరపత్రాలు, ఊరేగింపులు- ఇవన్నీ ఏమైపోయినట్టు?

ఆ ఇంటర్వ్యూకి హాజరయిన ఒక పిల్లవాడు డిజైన్ ఇంజనీరు కావడం తన ధ్యేయమని చెప్పాడు. కాని అదే సమయంలో మరొక మూడు నాలుగు నైపుణ్యాలు సాధించాలన్న ఆత్రుతలో కూడా ఉన్నాడు. అతనికి చెప్పాను, మల్టీ టాస్కింగ్ అన్ని వేళలా ఒక మెరిట్ కాదు, ఒక్క అంశాన్ని ఎన్నుకో, దాని మీద నీ యావచ్ఛక్తి కేటాయించు, ఎక్సలెన్సుకోసం ప్రయత్నించు అని. కాని అతని తమ్ముడో, మిత్రుడో రూమ్మేటు ఉన్నాడట. వాడికి చదువుమీద ఆసక్తి లేదు, వాడికి ఎంతసేపూ సినిమాల మీదనే ఆసక్తి అని చెప్పాడు. అంటే పిల్లలు రెండు శిబిరాలుగా చీలిపోయారన్నమాట. ఒకరికి ఎంత చదివినా తృష్ణతీరట్లేదు, మరొకరికి మీదనే శ్రద్ధ లేదు.

నేనిన్నాళ్ళూ ప్రాథమిక విద్య, పాఠశాల విద్య మాత్రమే సంక్షోభంలో ఉన్నాయి అనుకున్నాను. కాని ఉన్నత విద్య మరింత తీవ్ర సంక్షోభంలో ఉందని అర్థమవుతూ ఉంది. ఆ ఇంటర్వ్యూలు పూర్తయ్యేటప్పటికి నాకు చెప్పలేనంత నిస్త్రాణ కలిగింది. ఏమి చేస్తే, ఈ యువతకి సరైన దిశానిర్దేశం చెయ్యగలుగుతాం? ఎవరు పూనుకోవాలి ఈ పనికి? ఎక్కడ మొదలుపెట్టాలి? ఎలా ముందుకు తీసుకువెళ్ళాలి?

సాహిత్యం చదవడం వల్ల తన గురించీ, సమాజం గురించీ తెలుస్తుందనీ, సామాజిక బాధ్యత అర్థమవుతుందనీ, మానవసంబంధాల పట్ల స్పష్టత కలుగుతుందనీ మనకి తెలుసు, కాని వాళ్ళకి కూడా తెలియాలి కదా! సాహిత్యం వల్ల, కళాసాధన వల్ల విద్యార్థులు ముందు సృజనశీలురు కాగలుగుతారు. తమ హృదయాల్లో అస్పష్టంగా ఉన్న భావాలకు అభివ్యక్తిని ఇవ్వడం నేర్చుకుంటారు. దృశ్య, శ్రవణ మాధ్యమాల ద్వారా ప్రపంచాన్ని వ్యాఖ్యానించగలుగుతారు. రానున్న రోజుల్లో ప్రపంచం మరింత విజువల్లీ ఓరియెంటెడ్ కాబోతోంది కాబట్టి పిల్లలు తాము జీవిస్తున్న ప్రపంచాన్ని సాంస్కృతికంగా దర్శించగలిగే సామర్థ్యాన్ని అలవర్చుకోగలుగుతారు. అన్నిటికన్నా ముఖ్యంగా తాము బృందాలుగా పనిచెయ్యగల నైపుణ్యాలు సంపాదించుకోగలుగుతారు. ఏమీ అక్కర్లేదు, కనీసం కళాశాల వార్షికోత్సవానికి ఒక నాటకం వెయ్యడానికి పూనుకున్నా కూడా కలిసి పనిచెయ్యడంలో ఉండే ఉత్సాహాన్ని , అది పిల్లలకి రుచిచూపిస్తుంది. ఒకరినొకరు అర్థం చేసుకుని, ఒకరి సామర్థ్యాల్నీ, బలహీనతల్నీ కూడా మరొకరు సహానుభూతితో చూడగల సంస్కారాన్ని అలవరుస్తుంది.

ఇవన్నీ చెప్పాలి పిల్లలకి, ఉపాధ్యాయులకి, కళాశాలల యాజమాన్యాలకి, అందరికన్నా ముందు తల్లిదండ్రులకి.

12-5-2023