వేదన వెలుగుగా మారిన వేళ-2

మర్నాడు పొద్దున్నే కావేరీ స్నానంతో మా రోజు మొదలయ్యింది. తిరుచిరాపల్లిలో అమ్మమండపం దగ్గర కావేరీ స్నానఘట్టం దగ్గర స్నానం చేసాం. అక్కణ్ణుంచి తిరుచిరాపల్లి రాక్ ఫోర్ట్ దేవాలయానికి వెళ్ళాం. ఆ కొండ అత్యంత ప్రాచీనమైన శిల. దానిపైన ఉచ్చి పిళ్ళయ్యార్ పేరిట ఒక వినాయకుని ఆలయం ఉంది. దాదాపు నాలుగువందలకు పైగా మెట్లు. అవి కూడా ఎత్తుగానూ, నెట్రం గానూ ఉండే మెట్లు. ఆ మెట్లు ఎక్కేకొద్దీ తిరుచిరాపల్లి ఒకవైపు, శ్రీరంగం మరొకవైపూ, మధ్యలో కావేరీ నదీరేఖా కనిపించడం మొదలుపెట్టాయి. పైకి ఎక్కేకొద్దీ శ్రీరంగదేవాలయ గోపురాలు, ఆ విశాల సముదాయమూ వెయ్యేనుగుల ఊరేగింపులాగా కనిపించడం మొదలయ్యింది.

ఆ కొండ ఎక్కి దేవుణ్ణి వేడుకున్నతరువాత, అప్పుడు తెలిసింది, ఆ కొండమీదనే తాయుమానవర్ గుడి కూడా ఉందని. వినాయకుడి గుడికీ, తాయుమానవర్ గుడికీ మధ్య పల్లవరాజుల కాలం నాటి బౌద్ధ గుహాలయాలు కూడా ఆ కొండ మీద తొలిచి ఉన్నాయి.

నాతో పాటు మెట్లు దిగుతున్న ఒక యాత్రీకుడు నన్ను చూసి చిరునవ్వాడు. అతణ్ణి పలకరించాను. ముంబై నుంచి వచ్చాడట. ఆ దేవాలయం గురించి విని దర్శించుకోడానికి వచ్చానని చెప్పాడు. ముందు రోజు శ్రీరంగం దేవాలయం చూసానని చెప్తూ ‘ఎటువంటి దేవాలయం! ఎంత వైభవోపేతంగా ఉంది!’ అన్నాడు నిలువెల్లా పరవశించిపోతూ. ముంబై నుంచి వచ్చిన యాత్రీకుణ్ణి నేను పలకరించడం చూసి మరొక యాత్రీకుడు నాకు ఆ దేవాలయం గురించి చెప్పడం మొదలుపెట్టాడు. అతడు మధురై నుంచి వచ్చాడట. అక్కడ కొందరు భక్తులు తాము దేవుడికి నివేదన చేసిన కొబ్బరి అన్నం, అరటిపళ్ళు తక్కినభక్తులకి పంచిపెడుతున్నారు. మాకు కూడా కొంత కొబ్బరి అన్నం ప్రసాదం మా చేతుల్లో కూడా పెట్టారు.

తాయుమానవర్ గుడి కొండకి మధ్య స్థాయి ఎత్తులో ఉంది. బయటినుంచి చూసినప్పుడు ఆ గుడి బహుశా చిన్న గుడి అయిఉండవచ్చుననిపిస్తుంది. కాని లోపలకి అడుగుపెట్టగానే విశాల ప్రాకారం, చోళశైలి మంటపాలు, స్తంభాలు, కుడ్యచిత్రాలు సాక్షాత్కరించాయి.

భూమికీ, ఆకాశానికీ మధ్య అంతరిక్షంలో నిర్మించిన కైలాసంలాంటి ఆ గుళ్ళో అడుగుపెట్టగానే గర్భగుడిలో ఒక మహాలింగం ప్రత్యక్షమయింది.

ఆ దేవుడి ఎదట నిల్చోగానే మధురై నుంచి వచ్చిన భక్తుడు ఆ దేవుడి కథ చెప్పడం మొదలుపెట్టాడు. ఒకప్పుడు ఒక నిండు చూలాలు తన తల్లితో కలిసి కావేరినది ఒడ్డున నిలబడి ఉందట. వారిద్దరూ ఆ నదిని దాటాలి. ముందు ఆ తల్లి వడివడిగా నడుచుకుంటూ వెళ్ళిపోయింది. ఆ చూలాలు అంత వడిగా నడవలేక నెమ్మదిగా అడుగుతీసి అడుగువేస్తూ ఉండగా, ఇంతలో కావేరి పొంగింది. ఆమె ఆ నది దాటలేక అక్కడే ఆగిపోయింది. సరిగ్గా అప్పుడే ఆమెకు నొప్పులు మొదలయ్యాయి. తన తల్లి నదికి ఆవల ఉంది. తానేమో ఇక్కడ ఉంది. ఆమె నొప్పులు పడుతూ, భరించలేని వేదనపడుతూ ఉండగా, దేవుడు చూసాడు. తానే ఆమెకు దగ్గరుండి ప్రసవం చెయ్యాలనుకున్నాడు. కాని ఒక మగవాడిగా ఆమెని సమీపించడం ఉచితం కాదనిపించి ఒక స్త్రీరూపంలో ఆ చూలాలి దగ్గరకు వెళ్ళి, ఆమె దగ్గరుండి సుఖప్రసవమయ్యేలాగా చూసాడు. ఈలోపు కావేరి వరద ఉధృతి తగ్గింది. అవతలి గట్టున ఉన్న ఆమె తల్లి తన కూతురు ఇవతలి ఒడ్డునే ఉండిపోవడంతో మళ్ళా నది దాటి వెనక్కి వచ్చింది. ఆమె దగ్గరకు రావడం చూసిన దేవుడు ఆ తల్లీబిడ్డల్ని వదిలిపెట్టి అదృశ్యమైపోయాడు. ఒక తల్లికోసం స్త్రీరూపం ధరించి వచ్చిన ఆ చోటు తాయుమానవర్ వెలిసినచోటుగా పూజకు నోచుకుంటున్నది అని చెప్పాడు ఆ భక్తుడు.

అప్పుడు విజ్జి చెప్పింది.

‘తాయుమ్ ఆనవర్ అంటే తల్లి అయినవారు. ఇంకా చెప్పాలంటే తాయుమ్ అంటే తల్లిగా కూడా ఆనవర్ అయినవారు, తల్లిగా కూడా అయినవారు’ అని.

నాకు లోపల చెప్పలేనంత భావోద్వేగం కలిగింది. కన్నీళ్ళు ఉబికి రావడం మొదలయ్యింది. ఆ రోజు శోభకృత్తు వచ్చి మూడో రోజు. అప్పటికి నేను ఈ భూమ్మీద పుట్టి అరవై ఏళ్ళు గడిచిపోయాయని గుర్తొచ్చింది. అంతేకాదు, ఆ మధ్యాహ్నమే చవితి వస్తూ ఉండడంతో, అరవై ఏళ్ళ కింద మా అమ్మ నన్ను కన్నరోజు కూడా ఆ రోజే అని స్ఫురించింది.

ఆ క్షణాన మా అమ్మ నా ముందు ప్రత్యక్షమైంది. అరవై ఏళ్ళ కింద నేను పుట్టినప్పుడు ఆమెని చూడలేదు. ఆమె ఎలా ఉంటుందో తెలియదు. నా గురించిన స్పృహ కూడా నాకు లేని ప్రథమదినం, ప్రథమ క్షణం అది. కాని ఈ రోజు తాయుమానవర్ గుళ్ళో ఆ శివలింగం ఎందట నిల్చున్నప్పుడు మా అమ్మ ప్రత్యక్షమైందనిపించింది. మా అమ్మ రూపంలో దేవుడే నాకోసం ఎదురుచూస్తున్నాడనిపించింది.

తాయుమ్ ఆనవర్.

తల్లిగా కూడా అయ్యాడాయన.

తల్లి. ఎంత ప్రసవవేదన పడి ఉంటుంది. నేను పుట్టినందువల్ల ఆమెకి ఏమి సంతోషాన్నిచ్చి ఉంటాను? ఆమె జీవించి ఉన్నంతకాలం నేను ఆమెకి ఏమీ చెయ్యలేకపోయాను. కాని ఏదైనా చేసి ఉండగలననే ఆలోచనే అర్థరహితమనిపిస్తుంది. ఈ ప్రపంచంలో నువ్వుగాని నేనుగాని ఏ విధంగానూ తీర్చుకోలేని ఋణం తల్లి ఋణం ఒక్కటే. కాని మరొకమాట కూడా అనిపిస్తుంది. ఈ దేహం తల్లి దేహంలోంచి ఊడిపడ్డదే కదా, ఈ ప్రాణం ఆమె ఊపిరిని పంచుకుని పుట్టిందే కదా. కాబట్టి నా దేహం ఉన్నంతకాలం నా తల్లి నాతో ఉన్నట్టే, నా ప్రాణం ఉన్నంతకాలం నా తల్లి కూడా ఊపిరి పీలుస్తున్నట్టే.

అందుకని ఆ క్షణాన తాయుమానవర్ ఎదట నేను కూడా ఒక తాయుమానవర్ నే అనిపించింది. ఆయన తల్లికూడా అయినవాడు. ఆయన ఎదట నా రూపంలో ఉన్న నా తల్లి.

ఆ తాయుమానవర్ గర్భాలయంలో నాకు అరవై ఏళ్ళు పూర్తయి, అరవై ఒకటవ పుట్టినరోజు కూడా జరుపుకున్నాను అని గ్రహించాను. మన దేవాలయ వాస్తు ప్రకారం గర్భగుడి మాతృ గర్భం లాంటిది. ఒక భక్తుడు ఆ గర్భాలయంలోకి ప్రవేశించి దైవదర్శనం చేసుకుని బయటకు వచ్చినప్పుడు అది అతడికి కొత్త జన్మలాంటిదనే ఆగమశాస్త్రాలు చెప్తున్నాయి. ఆ విధంగా చూసినా ఆ గుళ్ళోంచి నేను సరికొత్తమానవుడిగా బయటకు అడుగుపెట్టాను.

ఆ క్షణం నుంచి ఇప్పటిదాకా కూడా ఆ అనుభూతి నన్ను వెన్నంటే ఉంది. దేవాలయాల్లో కప్పే శేషవస్త్రంలాగా, ఆయన మా అమ్మ కూడా అయి నన్ను దగ్గరగా తీసుకున్న ఒక అనిర్వచనీయమైన అనుభూతి. నీ తల్లీ, నా తల్లీ, ప్రతి ఒక్క తల్లీ ఒక తాయుమానవర్. ఆ తాయుమానవర్ ప్రతి ఒక్కరికీ తల్లి.

కొద్ది సేపు ఆ దేవాలయ ప్రాంగణంలో కూచుండిపోయాను. ఆ క్షణాన నాకు తాయుమానవర్ అనే కవి కూడా ఉండేవాడని గుర్తొచ్చింది. రమణమహర్షి సంభాషణల్లో పదే పదే ఆ కవి గురించిన ప్రస్తావనలు చదివానని కూడా గుర్తొచ్చింది. ‘అమ్మై అప్పన్’ అనే మాట కూడా గుర్తొచ్చింది. తాయుమానవర్ ఈశ్వరుణ్ణి అమ్మై-అప్పన్ అన్నాడు, అంటే తల్లీ-తండ్రీ కూడా. ఈశ్వరుడు ఈ భూమ్మీద ధరించిన మొదటిరూపం తల్లి-తండ్రినే. ప్రతి ఇంట్లోనూ తల్లి-తండ్రి రూపంలో మనం చూసేది తాయుమానవర్ నే అని తాయుమానవర్ అనే కవి చెప్తున్నాడు.

తాయుమానవర్ (1705-1744) తంజావూర్ నాయక రాజుల కాలానికి చెందిన సిద్ధ కవి. శైవ కవి, భక్తి కవి, జ్ఞాన కవి. ఆయన కొన్నాళ్ళు విజయరంగ చొక్కలింగ నాయకర్ దగ్గర మంత్రిగా కూడా పనిచేసాడు.  తాయుమానవర్ తల్లిందండ్రులు బిడ్డ పుట్టినప్పుడే అతడికి తాయుమానవర్ పేరు పెట్టుకున్నారు. పిల్లవాడు పెరిగి పెద్దయ్యాక అతనికి ఒక గురుసన్నిధి లభించింది. ఆ గురువు ఒక మౌన గురువు. ఆ మౌన గురువు ‘తిరుమంతిరం’ రాసిన తిరుమూలార్ అవతారమని ఒక నమ్మిక. తాయుమానవర్ సదా ఆ గురుసామీప్యం కోసం తహతహలాడేవాడు. ఒకసారి ఆ గురువు తీర్థయాత్రలకు బయల్దేరుతున్నప్పుడు తాను కూడా ఆయన వెంట వస్తాననీ, అనుమతించనీ తాయుమానవర్ ఆయన్ని వేడుకున్నాడు. కానీ ఆ గురువు తాయుమానవర్ కోరికని అంగీకరించక ‘సుమ్మ-ఇరు’ అన్నాడు. మా ఊళ్ళో కొండరెడ్లు ‘పల్లకుండు’ అంటారు. అంటే ‘పలకకుండా ఉండు’ అని. సుమ్మ-ఇరు అంటే అదే అర్థం. నిశ్శబ్దంగా ఉండు లేదా ఉన్నచోటే ఉండు లేదా నిశ్చలంగా ఉండు అని అర్థం. ఆ రెండు మాటలూ తాయుమానవర్ జీవితాన్ని మార్చేసాయి. ఆయనకి ఈశ్వరసాన్నిధ్యం అనుభవంలోకి వచ్చింది. అటువంటి గంభీర దర్శనం కలిగిన తర్వాత చిత్తం అణగిపోవడం సహజమే కదా. చిత్తం అడగిపోయిన తర్వాత మిగిలేది మౌనమే.

‘సుమ్మ-ఇరు’ ని రమణ మహర్షి కూడా ఒక మంత్రంగా స్వీకరించారు. ఆయన తనని ప్రశ్నిస్తున్న ఎంతో మంది సందర్శకులకి, యాత్రీకులకి, ఆర్తులకి, జిజ్ఞాసులకి ఆ మాటే చెప్పేవారు. ఆ సంభాషణల్లో ఎన్నో సార్లు ఆయన తాయుమానవర్ గీతాలనుంచి పంక్తులకి పంక్తులకు ఉదాహరించేవారు.

తిరు జ్ఞానసంబంధర్ తర్వాత రమణమహర్షి ఎక్కువసార్లు ప్రస్తావించింది తాయుమానవర్ నే అనుకోవచ్చు. తాయుమానవర్ గీతాల్ని గుర్తుచేసుకోబోయిన ప్రతిసారీ ఆయన గొంత గద్గదమై కన్నీళ్ళు ఉబికి వస్తుంటే వాటిని ఆపుకోలేక ఆ పుస్తకాలు పక్కన పెట్టేసేవారట.

రమణులు తాయుమానవర్ గురించి చేసిన ప్రస్తావనల గురించి డేవిడ్ గాడ్ మాన్ వెబ్ సైట్లో ఒక చక్కటి వ్యాసం నాకు కనిపించింది.  తాయుమానవర్ గురించీ, ఆయన పట్ల రమణులు చూపించిన గౌరవం గురించీ తెలుసుకోవాలనుకున్నవాళ్ళు తప్పనిసరిగా చదవవలసిన వ్యాసం అది.

https://www.davidgodman.org/bhagavan-and-thayumanavar/

అందులోంచి ఒక చిన్న భాగం ఇక్కడ మీతో తెలుగులో  పంచుకోవాలనుకుంటున్నాను.

ఆ రోజు తాయుమానవర్ గర్భాలయంలో నేను లోనైన అనుభవం అటువంటిది అని చెప్పలేనుగాని, ఆ క్షణాన, ఆయన నా తల్లిగానూ, నేనాయన బిడ్డగానూ నిలబడ్డానని మాత్రం చెప్పగలను.

28-3-2023